Terug naar het Atlasgebergte

Vandaag de lange tocht ingezet van de Erg Chebbi woestijn naar de Todrakloof. Hierdoor moeten we via het zuiden het Atlasgebergte weer in en het valt me tegen hoever we toch al diep in de woestijn zaten. De zware nacht wordt ons allemaal teveel en veel knikkende en zwetende bolletjes in de bus.

We stoppen in een omgeving met allemaal bergjes door het woestijnlandschap. Je kan het je voorstellen als hele grote molshopen. Hier blijken de Berbers in de 12e eeuw al een irrigatiesysteem aangelegd te hebben vanuit het Atlasgebergte naar de oasegebieden in de woestijn. Het kanalenstelsel in handmatig uitgehakt en heeft een afmeting van circa 2 bij 2 meter doorsnede. In 1975 is het stelsel droog komen te staan en daarna niet meer functioneel geweest. Maar gedurende 750 jaar heeft hier dus altijd zo'n 60-70 cm water gestaan. De molshopen zijn de gaten die destijds noodzakelijk waren om de gesteente en klei naar boven te krijgen, maar werden later ook gebruikt om alle vuiligheid wat voor verstoppingen kon zorgen naar boven te halen. We mogen even beneden kijken en lopen letterlijk door een waanzinnig gangenstelsel. De Berbers hebben echt enorme ideeen gehad in die tijd om hun bestaan te vergemakkelijken.

  

Vervolgens richting kloof. De kloof rondom de stad Tinerhir heeft enorme palmentuinen met dadels. Tussen de oranje opgetrokken huizen en bergen steekt het groen prachtig af. Enkele ruines zijn ook zichtbaar van de huizen waar de Joden hebben gewoond. 

 

Na de lunch nog langs een stuk van de kloof gegaan waar je je in een Marokkaanse Ardeche begeeft. Gorge de Todra is driehonderd meter hoog en slechts enkele tientallen meters breed. Stromend water, veel kinderen in het water en de wagens stoppen met gevulde tajines en andere potten en pannen, om zelfs het tafeltje in het water te dekken en daar te zitten. Een grappige bedoeling. Familie met gezinsleden die in een rolstoel zitten en ook in het water worden gezet, muziek wat wordt gemaakt door een groep. Scouting die haar kamp heeft opgesteld en aan de rotswanden haar scoutingvlaf heeft gehangen. Het is duidelijk dat het weekend het moment is waar familie en vrienden samen zijn.

 
Aan het eind van de kloof zien we een traditioneel gezin staan met wat ezeltjes. Dit blijken mensen te zijn die in de bergen wonen en dagelijks 2 uur heen en 2 uur terug lopen om water te halen.

De fysieke aanwezigheid van de drommedaris mag er dan wellicht niet meer zijn. Mijn spieren doen ze wel aan hem denken. Ik zal er nog wel een paar dagen last van houden. Morgen een lange wandeling door de kloof. Hoop dat het dan wel iets minder pijnlijk is.